Szczury bardzo sobie cenią sąsiedztwo człowieka. Ludzie zapewniają szczurom wszelkie wygody w tym: schronie nie, pożywienie oraz doskonałe warunki do rozmnażania. Tymczasem już jeden szczur może poczynić poważne szkody w gospodarstwie.

Rodzaje szczurów w Polsce.

Szczury (Rattus) – gatunek ssaków z rzędu gryzoni, z rodziny myszowatych obejmującej ponad 60 gatunków. Do najbardziej rozpowszechnionych należą, występujące również w Polsce, szczur śniady i szczur wędrowny.

Pierwotnym środowiskiem szczurów były tereny wilgotne, ale wraz z rozwojem i ekspansją człowieka stał się on gatunkiem synantropijnym. Gatunkiem, który wykorzystuje przekształcone przez ludzi środowisko dla własnych korzyści. Szczury bardzo sobie cenią sąsiedztwo ludzi. Ludzie zapewniają szczurom wszelkie wygody w tym: schronienie, pożywienie oraz doskonałe warunki do rozmnażania

Jak wygląda szczur wędrowny?

Szczur wędrowny Ma ciało krępe, pyszczek tępy, ogon krótszy od ciała, rzadko owłosiony, z drobnymi łuskami. Stopy tylne duże i grube. Sierść brunatno-żółtawo-szara, spód brunatnoszary. Długość głowy i tułowia wynosi 19-30 cm, a ogona od 15 do 23 cm. Masa ciała szczura wędrownego po 12 miesiącach może dochodzić do 550 gram.

Jak wygląda szczur śniady?

Szczur śniady ma ciało smukłe, pyszczek ostry, uszy dłuższe niż szczur wędrowny. Ogon długości ciała lub dłuższy i obficie owłosiony, stopy tylne smukłe. Sierść ciemnopopielata, boki jaśniejsze. Długość głowy i tułowia wynosi 13-24 cm.

Czym się żywią szczury?

Szczury są wszystkożercami.

Wszystkożerność

to sposób odżywiania się polegający na braku specjalizacji pokarmowej.

Gryzonie te odżywiają się różnorodnym pokarmem, zarówno mięsnym, jak i roślinnym – żywym lub martwym. Szczury śniade chętniej żywią się pokarmem roślinnym np. ziarnem a szczury wędrowne wolą pokarm wysokobiałkowy np. mięso. Szczury niszczą uprawy zbóż. Nie gardzą również mięczakami, rakami, rybami, żabami, pisklętami, jajami, drobnymi ssakami oraz świeżą padliną. Znane są przypadki atakowania żywych zwierząt.

Szczury powodują ogromne straty w przemyśle spożywczym zjadając magazynowaną żywność oraz zanieczyszczając ją odchodami i sierścią.

Jak wygląda cykl rozwojowy szczurów?

Ciąża u szczura wędrownego trwa 21-23 dni. Samica rodzi najczęściej 3-6 razy w roku po 7-8 (nawet do 12) młodych. Dojrzałość płciową osiągają one w wieku 3-4 miesięcy. Samice są gotowe do zapłodnienia, co 4 dni. Żyją do 3-4 lat (laboratoria), w warunkach naturalnych na ogół 12-18 miesięcy.

W ciągu jednego roku przy sprzyjających warunkach jedna para szczurów może się doczekać nawet do 800 sztuk potomstwa.

Szczur dzięki swojej budowie jest idealnym dewastatorem.

Budowa ciała szczura zapewnia mu siłę, gibkość, skoczność, doskonały słuch i węch oraz inteligencję popartą umiejętnością abstrakcyjnego myślenia i przewidywania. Ogon u szczura, pełni ważną rolę w utrzymaniu równowagi oraz wykazuje funkcje chwytne. Poprzez wychylanie w lewo lub w prawo długiego i dość masywnego ogona zwierzę utrzymuje koordynację ruchów podczas np. przejścia po linie czy grubych wiszących przewodach elektrycznych. Szczury posiadają również ostre zakrzywione pazury, które umożliwiają im pokonywanie nawet niemal pionowych przeszkód. Dzięki takiej budowie anatomicznej ciała szczury są doskonałymi wspinaczami.

Podobnie jak u myszy szczury posiadają stale rosnące siekacze. Dzięki specjalnej budowie ich przyrost na długość trwa przez całe życie, około 1 cm miesięcznie. Zwierzę musi je nieustannie ścierać. Szkliwo siekaczy szczura jest twardsze od niektórych metali, takich jak żelazo, platyna czy miedź. W skali twardości Mohsa osiąga wartość 5,5. Żeby pobierać pokarm szczury muszą nieustannie ścierać zęby, aby nie dopuścić do ich nadmiernej długości, gryzą różne przedmioty i powodują znaczne straty, przegryzają kable elektryczne, ściany, podłogi oraz inne przedmioty.

Możliwość przegryzania twardych materiałów budowlanych umożliwia im przedostawanie się do wnętrza budynków w których składowana jest żywność. Szczur wędrowny dobrze pływa i nurkuje. Szczur może utrzymać się na wodzie pływając bez przerwy nawet do 3 dni, potrafi wstrzymać oddech pod wodą na 3 minuty.

Szczury są bardzo ruchliwe, aktywne w ciągu całej doby, głównie jednak nocą. Wiosną migrują zwierzęta w różnym wieku, a jesienią przeważnie osobniki młode. W ciągu doby mogą pokonać odległość 600 metrów, a w ciągu roku ponad 20 kilometrów. Wędrują tylko w nocy najczęściej w grupach po kilkanaście lub kilkadziesiąt osobników, rzadko pojedynczo, zachowując się cicho.

Jak szczury szukają pożywienia?

Szczury robią rekonesans w budynkach i pomieszczeniach badając je dokładnie a w razie odnalezienia pokarmu lub zagrożenia doskonale znają ich topografię. Ich hipokamp (część mózgu) rejestruje dokładnie odległości, punkty orientacyjne w terenie umożliwiając odtwarzanie obrazów „do tyłu” a tym samym uczenie się tras i planowanie dróg ucieczki.

Ssaki te posiadają niezwykle czuły zmysł powonienia. Odbierają zapachy niezależnie każdym nozdrzem, co pozwala im precyzyjnie lokalizować w przestrzeni źródła zapachu. Gryzonie te posiadają jeden z najbardziej czułych zmysłów powonienia w całym królestwie zwierząt. Potrafią się informować o odnalezieniu pokarmu. Czując w oddechu pobratymca zapach określonego pożywienia uznają je za bezpieczne i atrakcyjne – mówimy wtedy o społecznym przekazie preferencji pokarmowych.

Dlaczego nie wszystkie trutki nie działają na szczury?

Szczury pobierają nowy pokarm w małych ilościach, próbują ostrożnie i jak im szkodzi unikają go, mogą się również uodpornić na trucizny. Szczury porozumiewają się za pomocą ultra dźwięków o częstotliwości pomiędzy 20 kHz a 100kHz. Człowiek słyszy dźwięki o częstotliwości poniżej 20 kHz. Umiejętność ta została wykształcona w drodze ewolucji w celach obronnych, ani człowiek ani większość drapieżników nie może usłyszeć komunikujących się gryzoni.

Szczury potrafią informować się o stanach emocjonalnych np. komunikują radość, strach czy ból, również doskonale wyczuwają emocje, nastroje u ludzi i innych zwierząt, potrafią odgadywać ludzkie zachowania.

Szczury bardzo szybko adaptują się w nowym środowisku.

Szczury są zwierzętami potrafiącymi przystosować się do różnych środowisk oraz zmieniających się warunków klimatycznych. Adaptacja taka była możliwa dzięki wykształceniu odpowiednich mechanizmów, umożliwiających wczesne rozpoznawanie zagrożenia, umożliwiających komunikację i współdziałanie zwierząt w stadzie. Ewolucyjne przystosowania, wykształcenie narządów i instynktów pozwalających na przeprowadzanie przez zwierzęta analizy określonych sytuacji czynią z nich wymagającego i niezwykle trudnego do pokonania przeciwnika.

Jak poradzić sobie ze szczurami?

Aby przechytrzyć szczury należy stosować trutki o opóźnionym działaniu - Produkty firmy VACO są specjalnie opracowane do walki z tym gryzoniem.